پروتکل " نگهداری،مصرف واکسن و کنترل و پایش آن"
مقدمه،کلیات و تعریف:
واکسن فراورده ای است بیولوژیک که به سه فرم زنده،و subunit وجود داشته و جهت تحریک سیستم ایمنی پرنده ها و بالابردن مقاومت شان در برابر بیماریهای مختلف استفاده می شود.
1- اهداف:
- حفظ واکسن و ممانعت از فاسد شدن آن
- ممانعت از پایین آمدن تیتر واکسن های زنده و پایین آمدن اثر بخشی آن
- حفظ کیفیت مورد لزوم آن و گرفتن اثر ایمنی بخشی لازم پس از تجویز آن به پرنده ها
2- حوزه کاربرد:
مکان اجرا:
- فارم های طیورتجاری
- فارم های اجداد
زمان اجرا:
از زمان سفارش خرید توسط فارم اجداد تا مصرف واکسن در پرنده ها ی موجود در فارم
3- مسئولیت واختیارات:
کارپرداز
واحد دامپزشکی شرکت
انباردار شرکت
مسئول دامپزشکی فارم
تکنسین مسئول تجویز واکسن
4- مواد و تجهیزات مورد نیاز:
- وا کسن های زنده
- واکسن های کشته
- واکسن های subunit
- یخچالهای نگهداری مواد بیولوژیک
- ماسک
- دستکش
- فلاسک های حمل واکسن
- سرنگ های تزریق اتوماتیک
- یخ خشک
- قطره چکانهای صلیبی
- شیرخشک کم چربی
- دستگاه اسپری واکسن
- پارچ و سطل های مدرج
- سطل های کوچک حمل قطره چکان های صلیبی
- سرنگ2 سی سی
- سر سوزن های گوژ18؟
- چهار پایه برای نشستن
- دوشاخ واکسن آبله
- کچینگ
-
5- روش اجرا:
- میزان، نوع و زمان دقیق واکسن های مورد نیاز توسط بخش دامپزشکی فارم اجداد بررسی و به بخش دامپزشکی شرکت گزارش شود.
- نوع،میزان و زمان نیاز مرحله ای و ماه به ماه واکسن در دوره پرورش گله اجداد به بخش دامپزشکی شرکت گزارش شود.
- واکسن های مورد نیاز توسط کارپرداز شرکت خریداری شود.
- پس از اقدامات مربوط به خرید توسط کارپرداز شرکت،زمان دقیق تحویل واکسن توسط کارپرداز به بخش دامپزشکی شرکت جهت انجام اقدامات بعدی گزارش شود.
- واکسن های خریداری شده با حفظ شرایط لازم به انبار ذخیره واکسن شرکت منتقل شود.
- واکسن زنده بصورت لئوفیلیزه بوده و تحت شرایط دمایی توصیه شده در کاتالوگ واکسن نگهداری می شود.
- واکسن های کشته تحت شرایط دمایی توصیه شده در کاتالوگ واکسن نگهداری می شود.
- بخش دامپزشکی شرکت هر روز سه بار،صبح ساعت8.30،ظهر ساعت 12.30 و بعداز ظهر موقع ترک شرکت واکسن های موجود در سردخانه را مورد بازدید قرار داده و فرم مربوطه را پر خواهد نمود.
- واکسن ها 3 هفته قبل از زمان مصرف، به فارم اجداد منتقل شده ،بخش دامپزشکی فارم واکسن ها را تحویل گرفته ، در سردخانه مزرعه قرار داده و مشخصات مربوط به واکسن را در فرم موجود در سردخانه( فرم شماره...) یادداشت می کند.
- در سطح مزرعه یکروز قبل از تجویز واکسن روی پرنده ، واکسن های موردنظر را از سردخانه خارج و در یخچال 4 درجه سانتی گراد قرار دهید.
- هنگام انتقال واکسن ها از یخچال به داخل سالن ها ، واکسن ها را داخل فلاکن حاوی یخ خشک قرار دهید.
الف- واکسن های کشته
الف-1 روز قبل از تجویز واکسن های کشته ،سرنگ های اتوماتیک تزریق واکسن های کشته باز شده،شستشو شده ،دوباره بسته شده و کالیبره شوند(با استفاده از سرنگ 2 سی سی)
الف-2 سرنگ های مناسب،بدون مشکل و کالیبره شده داخل فویل آلومینیومی پیچیده شده در دستگاه اتوکلاو استریل شوند(دما و شرایط).
الف-3 : در روز تجویز واکسن ،واکسن ها داخل فلاکس حاوی یخ خشک منجمد گذاشته شده و بداخل سالن ها منتقل شود.
الف-5: در صورتی که فارم بصورت مجتمعی از چندین مزرعه باشد،هنگام ورود به مزرعه وسایل جانبی مربوط به واکسن(غیر از خود واکسن) توسط دود فرمالدئید ضدعفونی شود.
الف-4 وسایل مربوط به واکسن در اتاقک ورودی هر سالن باز شده و روی هم سوار شوند و از صحت کار هر سرنگ تزریق دوباره اطمینان حاصل شده و دوباره کالیبره شود.
الف -5 پرنده توسط یک نفر مقید شده و واکسن توسط فرد مسئول به داخل موضع مورد نظر از بدن پرنده تزریق شود.
ب - واکسن زنده آشامیدنی
ب-1 : در روز تجویز واکسن ،واکسن ها داخل فلاکس حاوی یخ خشک منجمد قرار داده شده و بداخل سالن ها منتقل شود.
ب -2 : م.ش به الف-5
ب -3 : آب آشامیدنی پرنده ها قبل از مصرف واکسن، در فصل زمستان بمدت 3 ساعت و در فصل تابستان بمدت 2 ساعت قطع شود و آبخوریها در این مدت کاملا خالی از آب باشد.
ب-4 : به منظور آزاد شدن کلر آب ، آب مربوط به واکسن از شب پیش در داخل تانکرهای آب به مقدار کافی ریخته شود.
ب-5: مقدار آب موجود برای هر سنی از پرنده ها متفاوت بوده و مطابق جدول شماره....آب مورد نیاز برای کل جوجه ها محاسبه و تهیه شود.
ب-6 : مقدار شیر خشک کم چرب لازم بر اساس جدول ضمیمه شماره...تهیه و جزو مواد و وسایل مورد لزوم به داخل مزرعه برده شود.
ب-7 : جهت تجویز واکسن ، مقدار آب مورد نیاز بر اساس جدول گفته شده توسط پارچ مدرج و کالیبره شده برداشته شده و داخل تانکر خالی و تمیز ریخته می شود.
ب-8 : شیر خشک کم چرب به آب واکسن اضافه شده و توسط وسیله ای پلاستیکی کاملا بهم زده می شود تا شیر حل شود.
ب-9 : حداقل 20 دقیقه منتظر باشید تا شیر خشک در آب اثر خود را بگذارد.
ب-10 : درپوش فلزی شیشه واکسن را باز نموده و شیشه واکسن را زیر آب ببرید.
درب پلاستیکی واکسن را مقدار کمی باز کنید تا آب نصف شیشه را پر کند؛زیر آب شیشه واکسن را بهم زنید تا واکسن لئوفیلیزه کاملا حل شود.
ب-11 : پس از اطمینان از حل کامل واکسن،درب پلاستیکی آن را باز نموده و واکسن را داخل تانکر آب خالی کنید.
ب-12 : توسط وسایل پلاستیکی یا پارچ مدرج به آرامی آب تانکر با حرکت دورانی بهم بزنید.
ب-13 : در صورت تقسیم سالن بدو نیم سالن برای هر نیم سالن تانکرهای جداگانه اختصاص دهید.
ب-14 : تعداد نیروی لازم برای هر نیم سالن 3-2 نفر و تعدادسطل لازم 5-4 سطل 5 لیتری می باشد.
ب-15 : در صورت باکس بندی داخل سالن ها، مقدار واکسن لازم برای هر باکس را بر اساس تعدا پرنده موجود در هر باکس محاسبه نمائید.از تعداد دقیق پرنده ها در هر باکس بر اساس تعداد حذف و تلفات روزهای قبل اطمینان حاصل کنید.
ب-16 : واکسن برای هر نیم سالن در دو مرحله پخش می شود.
ب-17 : تعداد آبخوری آویز برای هر 60-50 قطعه پرنده یک آبخوری می باشد.(در سنین پایین برای هر 60 قطعه و سنین بالا برای هر 50 قطعه یک آبخوری در نظر بگیرید )
ب-18 : داخل سالنها رفته و از خالی بودن آبخوریها اطمینان حاصل کنید.
ب-19 : جهت جلوگیری از ریختن و هدر رفتن آب حاوی واکسن نصف تا 3/2 سطل ها را از آب واکسن پر کنید و پرسنل مسئول پخش آب واکسن در آبخوریها نیز 3/1 تا 2/1 گنجایش آبخوریها را از آب واکسن پر کنند.
ب -20 : با اتمام مرحله اول و مصرف نصف واکسن تهیه شده ، مرحله دوم ریختن آب حاوی واکسن در آبخوریها را شروع کنید.
ب-21 : پس از اتمام آب واکسن تانکرهای آب،داخل باکس ها قدم زده و آب واکسن آبخوریها را چک کنید و در صورت وجود مشکل ،علل احتمالی عدم مصرف واکسن و یا مصرف سریع آب حاوی واکسن را بررسی کنید.
پ- واکسن زنده اسپری
ج -1 :برای هر 1000 قطعه جوجه 300-250 جوجه آب مقطر دایونایز تهیه کنید.
ج -2 : مقدار مورد نظر برای هر 1000 دز را داخل دستگاه اسپری ریخته و داخل آن را با هوای فشرده پر کنید.
ج -3 : عملیات اسپری توسط فردی انجام شود که تبحر لازم در این زمینه را داشته و تمرینات مورد لزوم اسپری را انجام داده باشد و بطریقی اسپری نماید که آب حاوی 1000 دز واکسن روی 10 عدد کارتن جوجه 100 قطعه ای نه زود تمام شود و نه اضافه بماند ویا در صورت اضافه ماندن بقیه واکسن بصورت متوازن روی تمامی جوجه ها اسپری شود.
ج -4 : هیتر و فن قبل از اسپری واکسن خاموش شوند.
ج -5 : پس از انجام اسپری درب کارتن های جوجه را بگذارید تا جوجه ها کاملا خشک شوند.
ج -6 : پس از خشک شدن پر ناحیه پشت و سر جوجه ها ، جوجه ها را به آرامی کنار آبخوریها خالی کنید.
ت - واکسن زنده قطره چشمی
د - 1 : م.ش به ب-1
د - 2 : م.ش به الف-5
د - 3 : جهت تجویز این نوع واکسن قطره چکان های صلیبی استفاده می شود.
د – 4 : جهت تجویز این نوع واکسن قطره چکان های سر صلیبی استفاده می شود.
د – 5 : قطرۀ منفذ صلیب ها و اندازۀ قطرۀ ریخته شده متفاوت است. از اینرو در هر بار واکسیناسیون قطره چکان های صلیبی باید به ترتیب ذیل چک شود:
د – 5 – 1 : در هر قطره چکان صلیبی cc2 آب ریخته شود.
د – 5 - 2 : cc2 آب قطره قطره داخل کاسه ای ریخته شده و قطره ها دقیقاً شمرده شوند و عدد حاصله تقسیم بر 2 شود.
د – 5- 3 : قطره چکان هایی که تعداد قطره ها بین 55-45 ( متوسط 50 قطره )قطره است انتخاب شده و بقیه کنار گذاشته شود.
قطره 50 cc1
( دز)قطره 1000 X
cc 20 = 5/100 = 50/1000 = X
د – 5 – 4 : پس هرcc1000 دز واکسن در cc20 آب حل شود، در صورت متفاوت بودن اعداد به دست آمده محدودۀ دیگری برای تعداد قطره ها انتخاب شده و محاسبۀ بالا عیناً صورت گیرد تا معلوم شود که هر 1000 دز واکسن در چند سی سی آب حل شود.
ه- واکسن زندۀ آبله
ه – 1 : بخش محلول واکسن روی بخش لئوفیلیزۀ واکسن ریخته شود، و به آرامی تکان داده تا بخش لئوفیلیزۀ واکسن حل شود.
ه – 2: دو شاخ تجویز واکسن آبله را داخل بخش محلول قرار داده و با انگشت شست درب دوم را بپوشانید.
ه – 3 : پرنده توسط فرد دیگر به طریقی مقید شود که بخش داخلی پردۀ بالی به طرف فرد تزریق کننده باشد.
ه – 4 : دو شاخ از داخل محلول درآورده شده و در بخش پردۀ بالی کاملاً فرو برده شود به طوریکه از طرف دیگر دو سر شاخ دیده شود.
· دقت شود که همیشه سر دو شاخ قبل از طریق داخل محلول واکسن باشد.
ه – 5 : 7 روز بعد 10% پرنده های هر باکس یا سالن بلافاصله پس از دسترسی گرفتن ران با لمس ناحیۀ تزریق واکسن معاینه شود. 90% پرنده های مورد معاینه بایستی حاوی برجستگی ناشی از تجویز واکسن باشند.
پایش واکسن
- 10 – 7 روز پس از تجویز واکسن زنده و حداقل 4 – 3 هفته پس از واکسن کشته از گله خونگیری به عمل آمده و با استفاده از آزمایش های سرمی تیتر Ab ها تعیین شود، که بعنوان نمونه جدول ... ارائه می شود.
- هر 45 روز آزمایش در سری مربوط به نیوکاسل و گامبورو و MG و MS بعمل آید.