محلول هاي حمايتي ذيل به عنوان درمان حمايتي در طيور اهلي و پرندگان زينتي استفاده مي شوند و نبايد به عنوان جايگزيني جهت دارو درماني کارهاي مديريتي يا درمان آنتي بيوتيکي تلقي شوند.
محلول آسپيرين
به عنوان درمان عمومي جهت کاهش فشارهاي ناشي از بعضي بيماري ها به کار برده مي شود.
طرز تهيه محلول :
5 عدد قرص آسپيرين در 8/3 ليتر آب حل کرده و به صورت ازاد در طي بيماري در اختيار جوجه ها قرار دهيد . دز روزانه اين دارو 12/55 ميلي گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن زنده پرنده مي باشد.
محلول قابض
اين محلول ميتواند جهت درمان جوجه هايي که علائم بيماري غير تيپيک همراه با کاهش رشد را نشان مي دهند استفاده شود همچنين اين محلول مي تواند در جوجه هاي مبتلا به بيماري تنفسي که به ميزان زيادي ترشحات موکوسي توليد مي کنند استفاده شود اين محلول کمک مي کند استفاه شود . اين محلول کمک مي کند تا موکوس از سطح مخاط کنده شده و راحت تر به بيرون دفع شود.
طرز تهيه محلول :
6/1 ليتر از محلول سرکه سيب تانين موجود در اين محلول خروج هرگونه موکوس ياغشاي چسبيده به سطح دهان ، حلق يا مجراي روده را تسهيل کرده و مواد غذايي و داروها راحتتر جذب خواهند شد. اين محلول به عنوان تنها منبع آب آشاميدني به مدت 3- 2 روز توصيه مي شود .
محلول سولفات مس
اين محلول به عنوان درماني جهت مايکوزيس چينه دان استفاده مي گردد توصيه مي شود اين محلول بعد از استفاده از محلول نمکي اپسوم استفاده شود .
طرزتهيه :
محلول 5/326 گرم سولفات مس و نيم فنجان سرکه در 8/3 ليتر آب حل شود . از محلول تهيه شده 4/28 گرم برداشته و در 8/3 ليتر آب حل کرده و محلول تهيه شده را به مصرف پرنده ها برسانيد . روش ديگر تهيه محلول : 4/28 گرم سولفات مس به همراه يک قاشق غذاخوري سرکه کهدر 57 ليتر آب حل کرده و به عنوان تنها منبع آب در طي مدت شيوع بيماري استفاده کنيد.
محلول شناور سازي تخم مرغ
اين روش جهت از بين بردن ارگانيسم هاي بيماري زاي موجود در سطح تخم مرغ ها نظير انواع مايکوپلاسماها استفاده مي شود اين محلول بايد دقيقا طبق دستور تهيه شده و تنها درموارد بروز مشکل استفاده شود و نبايد به عنوان روشي معمول در درمان تخم مرغ ها در نظر گرفته شود.
محلولهاي لاکساتيو
محلول هاي ذيل جهت شتسشوي دستگاه گوارش از مواد سمي به خصوص براي درمان پرنده هايي که با سموم بوتوليسم چالش داشته اند استفاده مي شوند.
محلول ملاس
طرز تهيه : 473 ميلي ليتر ملاس در 92/18 ليتر آب حل شود محلول تهيه شده را همراه با آب معمولي به مدت 4 ساعت در اختيار جوجه هاي مبتلا قرار دهيد اگر جوجه ها قادر به خوردن محلول نبودند به صورت تک به تک اقدام به خوراندن محلول به جوجه ها کنيد بعد از طي دوره درمان آب معمولي دراختيار جوجه هاي قرار دهيد . اين محلول به عنوان درمان حمايتي دردرمان علائم ناشي از عفونت کريپتوسپوريدپايي نيز استفاده مي شود محلول مورد استفاده به صورت ذيل تهيه مي شود : 946 ميلي ليتر ملاس در 7/75 ليتر آب حل شود پيشنهاد مي شود اين محلول به مدت 10-7 روز و به صورت انتخابي در اختيار جوجه ها قرار گيرد عقيده بر اين است که ملاس املاح از دست رفته در طي اسهال را جايگزين ميکند.
محلول نمکي اپسوم
طرز تهيه : يک کيلوگرم نمک اپسوم در 15 کيلوگرم دان اضافه شود. و يا يک کيلوگرم نمک اپسوم در 7/41 ليتر آب حل شود دان مخلوط با اپسوم رابه عنوان تنها منبع غذايي به مدت يک روز در اختيار پرنده ها قرار دهيد اين غذا مواقعي ميتواند استفاده شود که پرنده ها قادر به خوردن باشند درغير اينصورت محلول موردنظر را تهيه کرده و دراختيار پرنده ها قرار دهيد در صورتي که پرنده ها قادر به خورد ن و آشاميدن نباشند در صورت امکان اقدام به درمان تک تک پرندگان با محلول ذيل نماييد:
يک قاشق چايخوري نمک اپسوم را در 568 ميلي ليتر آب حل کنيد محلول را به چينه دان پرنده ها برسانيد اين مقدار محلول تهيه شده 8-5 بلدرچين يا يک جوجه را درمان خواهد کرد .
درمان با روغن کرچک
براي هر پرنده 2/14 گرم.
محلول هاي تغذيه اي
محلول هاي ذيل مي توانند به عنوان تکميل کننده همراه با جيره هايي که در انرژي ، اسيدهاي امينه ، ويتامين و يا الکتروليت هاي خاصي کمبود دارند به کار برده شوند اين محلولها به صورت موقتي استفاده شده و همانند برنامه غذايي به صورت منظم درنظر گرفته نمي شوند.
· محلول اسيد آمينه اي
100 گرم دي ال – متيونين و 110 گرم ال هيدروکلريد ليزين در 2/189 ليتر آب حل شود و يا 2 گرم دي ال – متيونين و 2/2 گرم ال- هيدروکلريد ليزين در 785/3 ليتر آب حل شود محلول را به صورت انتخابي در اختيار جوجه ها قرار دهيد تا تاثير منفي ناشي ازجيره هاي با پروتئين پايين کاهش يابد. محلول تازه را به صورت روزانه تهيه کرده و در آب خوري هاي تميز در اختيار پرنده ها قرار دهيد .
· محلول سوکروزي
7/283 گرم از شکر گرانوله را در 785/3 ليتر آب حل کنيد اين محلول ممکن است جهت تامين انرژي در جوجه هاي ضعيف به کار برده شود هر ليتر محلول تهيه شده حاوي 4/528 کيلوکالري انرژي بوده و به عنوان تنها منبع آب به مدت 10-7 روز در اختيار جوجه ها قرار داده مي شود.
· محلول ويتامينه و الکتروليتي
اين محلول مي تواند جهت کاهش استر س هاي ناشي از بيماري هاي تحت باليني ، حمل و نقل ، اشتباه هاي مديريتي و غيره به کار برده شود محلول مورد نظر را طبق توصيه کارخانه سازنده درست کرده و به عنوان تنها منبع آب در اختيار پرنده ها قرار دهيد تا استرس موجود بر طرف شود.
محلول ضد انگل هاي داخلي
محلولهاي ذيل در از بين بردن انگل هاي داخلي پرندگان اهلي و زينتي موثر مي باشند هيچ کدام از اين دو دارو توسط FDA تاييد نشده است بنابراين توليدکننده داروها تمام مسئوليت استفاده از دارو را برعهده خواهد داشت . هر دو دارو اگر به طور صحيح استفاده شوند بسيار موثر بوده و بيشتر انگل هاي داخلي که پرنده ها را درگير ميکنند را ازبين خواهند برد اين دو دارو در پرنده هايي که گوشت يا تخم مرغ شان مصرف انساني دارند نبايد استفاده شوند .
درمان يکروزه
¼ - 1/3 کيلوگرم از فرم گرانوله فبندازول در يک تن دان مخلوط شود دان تهيه شده را به عنوان تنها منبع غذايي در اختيار پرنده ها قرار دهيد .
درمان سه روزه
749 گرم از فرم گرانوله فبندازول در يک تن دان مخلوط شده و به صورت ازاد و به مدت 3 روز در اختيار پرنده ها قرارگيرد بلدرچين ها روزانه حدود 7/1 ميلي گرم به ازاي هر پرنده بالغ و يا 75/2 ميلي گرم در کيلوگرم خوراک دارو درمان بسيار مناسبي برعليه کاپيلاريا ، هتراکيس ، اسکاريديا و انواع سينگاموس مي باشد تحقيقات نشان داده است که تحت شرايط تجربي تا 100 برابر ميزان توصيه شده هيچ گونه اثرات منفي روي پرنده ها نداشته است استفاده از اين دارو طي دوره پرريزي ممکن است باعث بد شکلي پرهايي شوند که تازه در مي ايند.
محلول لواميزول
52 گرم لواميزول در 85/37 ليتر آب حل شود اين محلول نيز بر عليه کاپيلاريا ، هتراکس و آسکاريديا موثر است .
محلول ضد انگل هاي خارجي
محلولهاي ذيل به صورت اسپري روي پوشش خارجي پرنده ها استفاده شده وبرعليه جرب و شپش پرنده ها موثر است .
محلول ضدعفوني کننده
اين محلول ها بيشتر ارگانيسم هاي بيماري زاي موجود در آب ، اب خوري ها و لوله هاي آب را کاهش داده يا از بين خواهند برد . جهت استفاده دائمي يک قاشق چايخوري هيپوکلريت سديم در 92/18 ليتر اب حل شود اين محلول حاوي PPm 11 کلر مي باشد . مصرف اين آب هيچ مشکلي براي پرنده ها ايجاد نخواهد کرد ممکن است جهت عادت پرنده ها به اين محلول لازم باشد نصف رقت فوق را تهيه کرده و در اختيار پرنده ها گذاشت .
محلول هفتگي
3/28 گرم هيپوکلريت سديم در 30-23 ليتر آب حل شود اين محلول ppm 45 کلر دارد وسايل را با اين محلول شسته و حداقل يک ساعت داخل اين محلول قرار دهيد و سپس وسايل را با آب تازه بشوييد. اين روش موقعي بيشترين تاثير را دراد که به صورت هفتگي انجام شود ضدعفوني کننده هاي کلرينه در حضور مواد الي غير فعال مي شوند بنابراين همه وسايل را قبل از استفاده از اين محلول خوب شسشتو دهيد
فصلنامه چکاوک – دکتر محمد صادق مددي